ΨΥΛΛΟΙ, ΑΠΕΝΤΟΜΩΣΗ ΨΥΛΛΩΝ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΨΥΛΛΩΝ

ΨΥΛΛΟΙ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

Οι ψύλλοι είναι μικρά, άπτερα αρθρόποδα, που ανήκουν στην τάξη των Siphonaptera της κλάσης Insecta (εντόμων) και τρέφονται με το αίμα των θηλαστικών και τω πουλερικών. Το σώμα τους είναι αρκετά σκληρό και πλευρικά συμπιεσμένο ώστε να έχουν μεγαλύτερη αντοχή και ευκινησία στο σώμα του ξενιστή και το μήκος τους κυμαίνεται από 1,5 έως 3 χιλιοστά ανάλογα με το είδος, ενώ το χρώμα τους είναι καφέ ή κοκκινωπό. Ακόμη, στην στοματική τους κοιλότητα, υπάρχουν μυζητικά μόρια ειδικά διαμορφωμένα, ώστε να μπορούν να τρυπούν το σώμα του ξενιστή και να απομυζούν το αίμα του. Αυτό, όμως, που κάνει ιδιαίτερο αυτό το έντομο είναι τα δυνατά του πόδια και κυρίως τα πίσω, τα οποία είναι μεγαλύτερα και του επιτρέπουν να αναπηδά μέχρι και μισό μέτρο καθέτως. Τα άλματα αυτά, ουσιαστικά, είναι 200 φορές μεγαλύτερα από το μήκος τους σώματος του, καθιστώντας τους ψύλλους, τους καλύτερους άλτες στην πανίδα συγκριτικά με το μέγεθός τους.

ΕΙΔΗ:

Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 1988 στην Ελλάδα, τα καταγεγραμμένα είδη είναι 57, ενώ τα υποείδη 11. Τα πιο ευρέως γνωστά είναι του ανθρώπου (Pulex irritans), της γάτας (Ctenocephalidesfelis), του σκύλου (Ctenocephalidescanis), των πουλερικών (Ceratophyllusgallinae), των πτηνών (Dasypsyllus gallinulae) και του αρουραίου της Ανατολής (Xenopsyllacheopis). Μια κατηγορία που δεν είναι γνωστή σε εμάς, αλλά αρκετά επικίνδυνη στους λαούς της κεντρικής, νοτίου Αμερικής και Αφρικής είναι ο ψύλλος της άμμου, που είναι της οικογενείας Tungidae – jiggers, chigoes, sand – fleas και διαφέρει κατά πολύ με τα άλλα είδη.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ:

Ο βιολογικός κύκλος του ψύλλου διαρκεί από 2 εβδομάδες έως 4 μήνες, ανάλογα τις συνθήκες και για να καταφέρει το θηλυκό να αναπαραχθεί, θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον μια πρόσληψη αίματος από ξενιστή. Τα στάδια περιλαμβάνουν το αυγό, την προνύμφη, η οποία έχει 3 στάδια ζωής, την νύμφη και το ακμαίο, ενήλικο έντομο.

ΑΥΓΟ:

Τα αυγά έχουν μέγεθος 0,5 χιλιοστά, είναι λευκά και ο κύκλος τους ξεκινά με την γέννηση τους στο σώμα κάποιου ζώου.

Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές φορές μπορεί να πέσουν από το σώμα του ξενιστή τους πάνω σε χαλιά, έπιπλα, κ.ά. και με αυτόν τον τρόπο να εξαπλώσουν την μόλυνσή τους και σε άλλους χώρους. [Τα ποσοστά πληθυσμού των αυγών είναι 50%].

ΠΡΟΝΥΜΦΗ:

Μετά την εκκόλαψη των αυγών, που διαρκεί 1 έως 16 ημέρες, βγαίνουν οι προνύμφες, οι οποίες είναι λευκές, ημιδιαφανείς. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σε αυτό το στάδιο, είναι πως το έντομο παραμένει ανενεργό, δηλαδή δεν τσιμπάει κάποιον ξενιστή και γι’ αυτό η τροφή του είναι τα περιττώματα που αφήνουν πίσω τα ακμαία αρθρόποδα. Η εξέλιξή τους διαρκεί από 1 εβδομάδα έως και 1 μήνα και στο τελικό στάδιο, παράγει από τους σιελογόνους αδένες της μια ουσία, φτιάχνοντας ένα μεταξένιο κουκούλι, όπου παραμένει προστατευμένη για 2-3 μέρες μέχρι να γίνει νύμφη. [Τα ποσοστά πληθυσμού των προνυμφών είναι 35%].

ΝΥΜΦΗ:

Αυτό το κουκούλι που αναφέραμε πιο πάνω είναι το τέλειο καμουφλάζ καθώς έχει κολλώδες υφή και η σκόνη που κολλάει πάνω του δεν το ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες ακαθαρσίες. Εκεί θα παραμείνει από 1-2 εβδομάδες έως και 4 μήνες μέχρι να ολοκληρώσει την ανάπτυξή της, ανάλογα με την θερμοκρασία και την υγρασία του περιβάλλοντος καθώς και με την παρουσία κάποιου ξενιστή, τον οποίο αντιλαμβάνονται από τους κραδασμούς ή από τις δονήσεις που δημιουργεί. [Τα ποσοστά πληθυσμού των νυμφών είναι 10%].

ΑΚΜΑΙΟ ΕΝΤΟΜΟ:

Ο ακμαίος ψύλλος εξέρχεται από το κουκούλι του και ξεκινά αμέσως την αναζήτησή του για τροφή. Με αυτόν το σκοπό, χρησιμοποιεί πολύ τις αισθήσεις του και τα ερεθίσματα που δέχεται από το περιβάλλον του, όπως την θερμοκρασία, την υγρασία, ακόμη και το διοξείδιο του άνθρακα ή την ποσότητα του φωτός και βρίσκοντας κάποιον ξενιστή-ζώο τον παρασιτεί. [Τα ποσοστά πληθυσμού των ακμαίων εντόμων είναι 5%].

ΤΣΙΜΠΗΜΑΤΑ ΨΥΛΛΩΝ:

Τα τσιμπήματα των ψύλλων μοιάζουν με αλλεργική αντίδραση ή τσίμπημα από κουνούπι. Αυτό, όμως, που το διακρίνει είναι οι σειρές και οι ομάδες που δημιουργούν, καθώς οι ψύλλοι τσιμπούν πολλές φορές το ίδιο σημείο. Οπτικά τα εξανθήματα είναι ερυθρά, μοιάζουν με σπυράκια και το κέντρο τους είναι πιο σκληρό, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει αιμορραγία. Είναι αρκετά επίπονα και προκαλούν έντονο κνησμό, που οδηγεί σε φλεγμονή ή αλλεργική δερματίτιδα, ενώ εντοπίζονται συνήθως χαμηλά στα ποδιά και κυρίως τις πατούσες, διότι συνήθως οι ψύλλοι μας επιτίθενται κατά την διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, υπάρχουν και οι περιπτώσεις που μπορεί να παρατηρηθεί τσίμπημα σε μέση, αγκώνες και γόνατα. Η ευαισθησία μας σε φλεγμονές και αλλεργικές αντιδράσεις από τα τσιμπήματα, οφείλεται στο γεγονός πως οι ψύλλοι παράγουν μια πρωτεΐνη για να μην πήζει το αίμα του ξενιστή και να διευκολύνει την απομύζησή του, η οποία βρίσκεται στο σάλιο τους. Ο συνδυασμός, λοιπόν, του σάλιου και της τομής που δημιουργούν έχει αυτά τα επιβλαβή αποτελέσματα. Η ιδιαιτερότητα αυτών των αρθροπόδων να κάνουν μεγάλα άλματα και να μεταπηδούν από έναν ξενιστή σε άλλον, είναι και αυτή που τα καθιστά επικίνδυνα καθώς είναι φορείς της πανώλης και του μελιταίου πυρετού.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ:

• Ένα πολύ σημαντικό στάδιο είναι η τακτική καθαριότητα του χώρου μας με ηλεκτρική σκούπα, το τίναγμα των χαλιών και των λευκών μας ειδών, καθώς και των μαξιλαριών και των καλυμμάτων, ενώ αν έχουμε κατοικίδια, τα πράγματά τους πρέπει να πλένονται σε μεγάλους βαθμούς στο πλυντήριο. Επίσης, αν αντιληφθούμε την παρουσία ψύλλων, θα πρέπει να αλλάξουμε την σακούλα της σκούπας, γιατί οι ψύλλοι θα εξέλθουν από αυτήν και θα παρασιτήσουν και τους υπόλοιπους χώρους. • Αν είμαστε ιδιοκτήτες κατοικίδιων, θα πρέπει να υπάρχει συχνή κτηνιατρική φροντίδα και δεν παραλείπουμε την εφαρμογή της ειδικής αμπούλας και του κολάρου για την απώθηση των ψύλλων. • Ένα, ακόμη, βήμα που μπορούμε να κάνουμε, είναι η τακτική καθαριότητα των αυλών και του κήπου μας, καθώς και την περιποίηση των φυτών και των δέντρων που υπάρχουν σε αυτά.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ:

Η αναγνώριση γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο διαθέτει ειδική φόρμα, γάντια, καπέλο και γαλότσες(Μέσα Ατομικής Προστασίας) και αυτό γιατί οι ψύλλοι επιτίθενται κατευθείαν με το που αντιληφθούν την παρουσία μας. Ο έλεγχος πραγματοποιείται σε όλους τους χώρους, εσωτερικούς και εξωτερικούς και αφού παρατηρηθεί παρουσία ψύλλων, ο ειδικός περνάει στην απεντόμωση κατευθείαν στις εστίες ανάπτυξης του εντόμου. Βέβαια, ο κάθε χώρος είναι διαφορετικός και πραγματοποιείται άλλη διαδικασία, γι’ αυτό υπάρχουν οι ειδικοί τεχνικοί, που ενημερώνουν τον εκάστοτε ιδιοκτήτη για τις ανάγκες του χώρου του. Χρησιμοποιούνται, πάντα, εντομοκτόνα υγειονομικά ελεγμένα και δίνονται σαφείς οδηγίες και για την δική μας απομάκρυνση, αλλά κυρίως για την απομάκρυνση των κατοικίδιών μας, για κάποιο χρονικό διάστημα, για την ασφάλειά του.